Ik heb nu bijna een jaar rondgezworven in Oost Europa. Het deel van de EU wat zich tot de “ netto ontvangers” mag rekenen. Ook daar spelen net als in Engeland en Nederland anti EU sentimenten. Maar ze willen er niet uit omdat iedereen snapt dat het grote voordelen heeft. Met het lawaai in Engeland –waar inmiddels een dode valt te betreuren- neemt in Nederland het tegengeluid ook toe. Doemprofeten aan beide zijden maken overuren en verzinnen argumenten waar je bij staat. Niemand kan echter voorspellen wat er bij een BREXIT of NEXIT gaat gebeuren. Alle voorspellingen zijn koffiedik voorspellingen, simpelweg omdat het nog nooit vertoond is en elke referentie mist.
De meest gehoorde en ook meest voor de hand liggende argumenten in het Brexit kamp, zijn de voorbeelden Noorwegen en Zwitserland. Die zijn geen EU lid en daar gaat het heel goed. Los van het tamelijk unieke verdienmodel van die landen (olie en banken) laat men veel informatie weg. Noorwegen, IJsland en Liechtenstein zijn lid van de Europese Economische Ruimte. Zwitserland hoort niet tot de EER, maar heeft een hele serie bilaterale verdragen die bijna op hetzelfde neerkomen. Ze zijn allemaal lid van het Schengenverdrag, dus er zijn geen grenscontroles. Wat ook niet wordt genoemd is de prijs van die verdragen. Om mee te mogen doen moeten landen veel van de EU regelgeving overnemen. In Noorwegen zijn bijvoorbeeld ongeveer 75% van alle EU richtlijnen van toepassing. Het is moeilijk te vinden maar uit diverse bronnen maak ik dat deze landen via de verdragen netto ongeveer 90 EUR per capita meebetalen. ”Pay without say”, want ze mogen niet meebeslissen over EU regels die ze worden opgelegd.
Een ander veel gehoord argument is de geldverspilling, bureaucratie en fraude in de EU. De EU begroting is bij lange na niet zo groot als het tegenkamp ons wil doen geloven. De begroting is altijd meerjaars, maar op jaarbasis is het ongeveer 160 miljard. Ongeveer vergelijkbaar met de begroting van een land als Finland (5 miljoen inwoners). De bureaucratie evenmin: de hele EU, met al zijn instituties heeft ongeveer 55000 mensen op de loonlijst. Ter vergelijk, de US federal government heeft ongeveer 2,6 miljoen ambtenaren in dienst. De eigen kosten van de EU zijn ongeveer 6% van de begroting. Van elke EURO die binnenkomt gaat dus 94% terug naar de lidstaten.
Wij zijn netto betalers, we betalen meer dan we terugkrijgen. De rekensommen daarover zijn meestal onzuiver. Het is geen simpele som van de afdracht minus de uitkeringen. In ons geval mogen wij als doorvoerland een deel van de EU importheffingen houden terwijl sommigen juist de afdracht bij de rekening aan de EU tellen. Bovendien vinden er achteraf herberekeningen plaats. En laten we ook niet vergeten dat wij tot 1991 netto ontvangers waren. Maar laten we dit buiten beschouwing dan is onze netto bijdrage 279 EUR per inwoner. De Europese Commissie, het Europees parlement (Brussel, Straatsburg en verhuiskosten), het hof, de raad, de vertalingen, de gebouwen, het comité van de regio’s, het Economisch en Sociaal comité, het anti fraude bureau kost 6%, dus voor ons 16,74 per capita. De overige 262,26 gaat via allerlei fondsen en bijdragen naar de netto ontvangers die daar bijvoorbeeld een beter wegennet van ontwikkelen. Europees gefinancierde projecten, worden ook Europees aanbesteed. De kans dat een bedrijf uit een netto betalend land een project verwerft in een netto ontvangend land is niet denkbeeldig, het gebeurt vaak. En zo komt er ook geld ook terug naar ons land.
Tot slot de veronderstelde fraude. Lidstaten zijn zelf verantwoordelijk voor de correcte besteding van EU subsidies. Dat gaat wel eens mis. Het EU antifraude bureau (OLAF) ontdekt regelmatig fraudes en vordert geld terug. Dan denken we al snel aan Oost en Zuid Europa, maar ook Nederland heeft wel eens vordering van 234 miljoen aan zijn broek gehad.