Ik ben in Tunesië op bezoek bij de collega’s van UGTT. Toen de Tunesische revolutie uit de hand dreigde te lopen, nam vakbondsfederatie UGTT het initiatief voor een nationale dialoog. Samen met de werkgevers, een mensenrechtenorganisatie en de vereniging van advocaten bereidden ze de weg naar democratie. Ze dwongen de tegengestelde politieke krachten aan tafel en polderden naar een vreedzame revolutie. De Jasmijn revolutie. Ze hebben hun land gered en kregen er de Nobelprijs voor de vrede voor.
Tussen pakweg 1917 en 1970 was Nederland verzuild. Een periode waarin men zich bewoog in de eigen geloofsgemeenschap. Katholieken deden het met katholieken, refo’s met refo’s en socialisten met socialisten. Midden jaren zestig begonnen de muren tussen de zuilen te verbrokkelen. Eigenlijk was dat het begin van ons poldermodel. Eindeloos praten richting een compromis waarin iedereen wat gewonnen had maar eigenlijk ook een gelijke mate van ontevredenheid aan overhield. Alleen in streng gelovige gemeenschappen bleef de verzuiling bestaan.
In omroepen, politieke partijen en onderwijs bestaan er nog steeds zichtbare en minder zichtbare elementen van de verzuiling. Met uitzondering van het onderwijs was dit te marginaal ten opzichte van de polderaars. In het onderwijs bleef de “vrijheid van onderwijs” bestaan. Het was feitelijk de vrijheid om een levensbeschouwelijke component in stand te houden. Een krachtig instrument om niet teveel zielen te verliezen. Veel later maakten moslims daar dankbaar gebruik van, waardoor we nu ook islamitisch onderwijs kennen. Apart voor de verschillende etnische afkomsten en religieuze stromingen. Zoals wij dat ook deden.
De oprichting van aparte moskeeen, verenigingen en scholen voor verschillende etnische groepen zoals Surinamers, Turken, Marrokanen, Soenitten en Shiïten is feitelijk een nieuwe verzuiling. In de tijd dat ik in Transvaals Den Haag woonde, was er zelfs een petitie van Surinamers en Marrokanen tegen een Turkse moskee. Wellicht is de segregatie binnen de allochtone gemeenschap voor een deel de oorzaak van de door velen als mislukt bestempelde multi culturele samenleving.
Bolkestein, Fortuyn, Wilders en nu Baudet, lazen Machiavelli, verdeel en heers is hun devies. Dus verdeelden ze theedrinkers en moslimknuffelaars van “het volk”. De moslims worden gemakshalve op een hoop gegooid. Een scheiding in de zogenaamde cultureel Marxistische elite en “het volk”. In pro- en contra EU. Tussen autochtoon en allochtoon. De verdeeldheid over Zwarte piet is daar de ultieme exponent van. Je bent voor Nederland of een verrader van onze culturele waarden (wat die dan precies ook mogen zijn).
Ik verlang terug naar de slechte compromissen van de polder. De optimale balans tussen tegengestelde belangen, meningen en ideologische opvattingen. Het was goed voor ons land en ik ben er zeker van dat als we doorgaan om tegenstellingen te vergroten in plaats ze te overbruggen, het op de lange termijn slecht voor ons uitpakt. Dan hebben we niet een compromis waar we allemaal even blij of ontevreden over zijn, maar alleen nog maar ontevredenheid.